सभी संधि के उदाहरण (All Sandhi ke Udaharan):-
प्रिय पाठकों आपलोग इस post में संधि के उदाहरण (Sandhi ke Udaharan), स्वर संधि के उदाहरण (Swar Sandhi ke Udaharan), दीर्घ संधि के उदाहरण (Dirgh Sandhi ke Udaharan), गुण संधि के उदाहरण (Gun Sandhi ke Udaharan), वृद्धि संधि के उदाहरण (Virddhi Sandhi ke Udaharan), यण् संधि के उदाहरण (Yan Sandhi ke Udaharan) एवं अयादि संधि के उदाहरण (Ayadi Sandhi ke Udaharan), व्यंजन संधि के उदाहरण (Vyanjan Sandhi ke Udaharan) एवं विसर्ग संधि के उदाहरण (Visarg Sandhi ke Udaharan) को क्रमबद्ध ढंग से जान पाएँगे । संभवतः यह Post सभी Board Exam एवं compatative Exam के लिए उपयोगी होंगे ।
स्वर संधि के उदाहरण (Swar Sandhi ke Udaharan) :-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. कृष्णानन्द = कृष्ण + आनन्द ।
2. केशवारि = केशव + अरि ।
3. कोमलांगी = कोमल + अंगी ।
4. कंसारि = कंस + अरि ।
5. कवीन्द्र = कवि + इन्द्र ।
6. कवीश = कवि + ईश ।
7. कल्पान्त = कल्प + अन्त ।
8. कुशासन = कुश + आसन ।
9. कौरवारि = कौरव + अरि ।
10. संगीतात्मक = संगीत + आत्मक ।
11. धावक = धौ + अक ।
12. भाविक = भौ + उक ।
13. रावण = रौ + अन ।
14. शयन = शे + अन ।
15. शायक = शै + अक ।
16. सदैव = सदा + एव ।
17. हितैषी = हित + ऐषी ।
18. अद्यैव = अद्य + एव ।
19. एकैक = एक + एक ।
20. गंगौघ = गंगा + ओघ ।
21. अत्यन्त = अति + अन्त ।
22. अत्यधिक = अति + अधिक ।
21. अत्यावश्यक = अति + आवश्यक ।
22. अत्युत्तम = अति + उत्तम ।
23. अन्वीक्षण = अनु + ईक्षण ।
24. ग्रामोद्योग = ग्राम + उद्योग ।
25. गंगोर्मि = गंगा + ऊर्मि ।
26. गंगेश = गंगा + ईश ।
27. वीरेंद्र = वीर + इन्द्र ।
28. शिवेंद्र = शिव + इन्द्र ।
29. शुभेच्छा = शुभ + इच्छा ।
30. षोड्शोपचार=षोड्श + उपचार।
31. सर्वोच्च = सर्व + उच्च ।
32. सप्तर्षि = सप्त + ऋषि ।
33. सर्वोदय = सर्व + उदय ।
34. अतीन्द्रिय = अति + इन्द्रिय ।
35. अयनांश = अयन + अंश । आदि ।
सम्पूर्ण संधि को विस्तारित रूप से समझने के लिए यहाँ क्लिक करें |
दीर्घ संधि के उदाहरण (Dirgh Sandhi Ke Udaharan):-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. अन्यान्य = अन्य + अन्य ।
2. असुरालय = असुर + आलय ।
3. अनाथालय = अनाथ + आलय ।
4. अभीष्ट = अभि + इष्ट ।
5. अतीव = अति + इव ।
6. अतीन्द्रिय = अति + इन्द्रिय ।
7. अयनांश = अयन + अंश ।
8. अनाथाश्रम = अनाथ + आश्रम ।
9. आशातीत = आशा + अतीत ।
10. अन्नाभाव = अन्न + अभाव ।
11. ऊहापोह = ऊह + अपोह ।
12. अत्तरायन = उत्तर अयन ।
13. एकांकी = एक + अंकी ।
14. एकानन = एक + आनन ।
15. ऐतरारण्यक = ऐतरेय + आरण्यक
16. स्वावलम्बी = स्व + अवलंबी ।
17. स्वावलंबन = स्व + अवलंबन ।
18. स्वाभिमान = स्व + अभिमान ।
19. हरीश = हरी + ईश ।
20. हताश = हत + आश ।
21. हरिणाक्षी = हरिण + अक्षी ।
22. हताहत = हत + आहत ।
23. हिमालय = हिम + आलय ।
24. हीनावस्था = हीन + अवस्था ।
25. हास्यास्पद = हास्य + आस्पद ।
26. क्षुधातुर = क्षुधा + आतुर ।
27. त्रिपुरारि = त्रिपुर + अरि ।
28. त्रिभूजाकार = त्रिभूज + आकार ।
29. ज्ञानांजन = ज्ञान + अंजन ।
30. क्षुद्रात्मा = क्षुद्र + आत्मा ।
31. क्षुधार्त्त = क्षुधा + आर्त्त ।
32. कपीश = कपि + ईश ।
33. करूणामृत = करूण + अमृत ।
34. कमान्ध = काम + अन्ध ।
35. कामारि = काम + अरि ।
36. कृपाचार्य = कृपा + आचार्य ।
37. कृपाकांक्षी = कृपा + आकांक्षी ।
38. कृष्णानन्द = कृष्ण + आनन्द ।
39. केशवारि = केशव + अरि ।
40. कोमलांगी = कोमल + अंगी ।
41. कंसारि = कंस + अरि ।
42. कवीन्द्र = कवि + इन्द्र ।
43. कवीश = कवि + ईश ।
44. कल्पान्त = कल्प + अन्त ।
45. कुशासन = कुश + आसन ।
46. कौरवारि = कौरव + अरि ।
47. संगीतात्मक = संगीत + आत्मक ।
48. सत्यान्वेषी = सत्य + अन्वेषी ।
49. सभाध्यक्ष= सभा + अध्यक्ष ।
50. समानाधिकार = समान + अधिकार ।
51. समानांतर = समान + अन्तर ।
52. संग्रहालय = संग्रह + आलय ।
53. साश्चर्य = स + आश्चर्य ।
54. सावधान = स + अवधान ।
55. साहित्याचार्य = साहित्य + आचार्य ।
56. सिंहासन = सिंह + आसन ।
57. सीमान्त = सीमा + अन्त ।
58. सुरासुर = सुर + असुर ।
59. सुक्ति = सु + उक्ति ।
60. स्वार्थ = स्व + अर्थ ।
61. स्वाधीन = स्व + आगत
62. केशान्त = केश + अन्त ।
63. कुशाग्र = कुश + अग्र ।
64. गिरीश = गिरि + ईश ।
65. गजानन = गज + आनन ।
66. गिरीन्द्र = गिरि + इन्द्र ।
67. गुरूपदेश = गुरू + उपदेश ।
68. गीतांजलि = गीत + अंजलि ।
69. गेयात्मकता = गेय + आत्मकता ।
70. गोत्राध्याय = गोत्र + अध्याय ।
71. घनानंद = घन + आनंद ।
72. घनान्धकार = घन + अन्धकार ।
73. चतुरानन = चतुर + आनन ।
74. चन्द्राकार = चन्द्र + आकार ।
75. चरणायुध = चरण + आयुध ।
76. चरणामृत = चरण + अमृत ।
77. चरणारविंद = चरण + अरविंद ।
78. चमूत्साह = चमू + उत्साह ।
79. चरित्रांकन = चरित्र + अंकन ।
80. चिरायु = चिर + आयु ।
81. छात्रावस्था = छात्र + अवस्था ।
82. शिष्टाचार = शिष्ट + आचार ।
83. शिवालय = शिव + आलय ।
84. शिलासन = शिला + आसन ।
85. शिक्षालय = शिक्षा + आलय ।
86. शिक्षार्थी = शिक्षा + अर्थी ।
87. शिवाम्बु = शिव + अम्बु ।
88. शुभारंभ = शुभ + आरंभ ।
89. शुभ्रांशु = शुभ + अंशु ।
90. श्वेताम्बर = श्वेत + अम्बर ।
91. श्लेषालंकार = श्लेष + अलंकार ।
92. श्लोकाबद्ध = श्लोक + आबद्ध ।
93. सत्याग्रह = सत्य + आग्रह ।
94. सत्यासत्य = सत्य + असत्य ।
95. संशयात्मक = संशय + आत्मक ।
96. संदेहात्मक = संदेह + आत्मक ।
97. संकटापन्न = संकट + आपन्न ।
98. संगीतात्मक = संगीत + आत्मक ।
99. छात्रावास = छात्र + आवास ।
100. जलाशय = जल + आशय ।
101. जन्मान्तर = जन्म + अन्तर ।
102. जनाश्रय = जन + आश्रय ।
103. जनकांगजा = जनक + अंगजा ।
104. जानकीश = जानकी + ईश ।
105. जीर्णांचल = जीर्ण + अंचल ।
106. जिह्वाग्र = जिह्वा + अग्र ।
107. झंझानिल = झंझा + अनिल ।
108. तथागत = तथा + आगत ।
109. तथापि = तथा + अपि ।
110. तिमिराच्छादित = तिमिर + आच्छादित ।
111. तमसाच्छन्न = तमस + आच्छादन ।
112. तिमिरारि = तिमिर + अरि ।
113. तुरीयावस्था = तुरीय + अवस्था ।
114. तुषारावृत = तुषार + आवृत ।
115. त्रिगुणातीत = त्रिगुण + अतीत ।
116. दर्शनार्थ = दर्शन + अर्थ ।
117. दावाग्नि = दाव + अग्नि ।
118. दावानल = दाव + अनल ।
119. देवागमन = देव + आगमन ।
120. दूतावास = दूत + आवास ।
121. देशाटन = देश + अटन ।
122. दीपावली = दीप + अवली ।
123. द्रोणाचार्य = द्रोण + आचार्य ।
124. वज्राघात = वज्र + आघात ।
125. वज्रायुध = वज्र + आयुध ।
126. वार्तालाप = वार्ता + आलाप ।
127. विद्यालय = विद्या + आलय ।
128. विद्यार्थी = विद्या + अर्थी ।
129. विधूदय = विधु + उदय ।
130. विचाराधीन = विचार + अधीन ।
131. विकलांग = विकल + अंग ।
132. वीरांगना = वीर + अंगना ।
133. वेदान्त = वेद + अंत ।
134. वेदाध्ययन = वेद + अध्ययन ।
135. वस्त्रालय = वस्त्र + आलय ।
136. वर्णनातीत = वर्णन + अतीत ।
137. वर्णाश्रम = वर्ण + आश्रम ।
138. वर्गाकार = वर्गा + आकार ।
139. शकारि = शक + अरि ।
140. शताब्दी = शत + अब्दी ।
141. शब्दालंकार = शब्द + अलंकार ।
142. शास्त्रानुसार = शास्त्र + अनुसार ।
143. शास्त्रार्थ = शास्त्र + अर्थ ।
144. दंडकारण्य = दंडक + अरण्य ।
145. दक्षिणायन = दक्षिण + अयन ।
146. दशानन = दश + आनन ।
147. दयानंद = दया + आनंद ।
148. दानवारि = दानव + अरि ।
149. दासानुदास = दास + अनुदास ।
150. दिनांक = दिन + अंक ।
151. दिनांत = दिन + अन्त ।
152. दिव्यास्त्र = दिव्य + अस्त्र ।
153. दीक्षान्त = दीक्षा + अन्त ।
154. दूरागत = दूर + आगत ।
155. देवालय = देव + आलय ।
156. देवांगना = देव + अंगना ।
157. देशांतर = देश + अन्तर ।
158. दैत्यारि = दैत्य + अरि ।
159. द्वारकाधीश = द्वारका + अधीश ।
160. दर्थनाचार्य = दर्शन + आचार्य ।
161. दुग्धाहार = दुग्ध + आहार ।
162. देवांशु = देव + अंशु ।
163. धर्माधिकारी = धर्म + अधिकारी ।
164. धर्मांध = धर्म + अन्ध ।
165. धर्मात्मा = धर्म + आत्मा ।
166. धर्मार्थ = धर्म + अर्थ ।
167. धनाधीश = धन + अधीश ।
168. राज्याभिषेक = राज्य + अभिषेक ।
169. रत्नावली = रत्न + अवली ।
170. रूद्राक्ष = रूद्र + अक्ष ।
171. रेखांकित = रेखा + अंकित ।
172. रेखांश = रेखा + अंश ।
173. रोमावलि = रोम + अवलि ।
174. रामानन्द = राम + आनंद ।
175. लघूर्मि = लघु + ऊर्मि ।
156. लाटानुप्रास = लाट + अनुप्रास ।
177. लिंगानुशासन = लिंग + अनुशासन ।
178. लोकायतन = लोक + आयतन ।
179. लीलागार = लीला + आगार ।
180. लोपामुद्रा = लोप + आमुद्रा ।
181. लोहिताश्व = लोहित + अश्व ।
182. लेखाधिकारी = लेखा + अधिकारी ।
183. लोकाधिपति = लोक + अधिपति ।
184. वंशांकुर = वंश + अंकुर ।
185. वंशानुक्रम = वंश + अनुक्रमण ।
186. वधूत्सव = वधू + उत्सव ।
187. वज्रांग = वज्र + अंग ।
188. धनादेश = धन + आदेश ।
189. धर्माधर्म = धर्म + अधर्म ।
190. धर्माचार्य = धर्म + आचार्य ।
191. धर्मावतार = धर्म + अवतार ।
192. धूमाच्छन्न = धूम + आच्छन्न ।
193. नदीश = नदी + ईश ।
194. नारायण = नर + अयन ।
195. नारीश्वर = नारी + ईश्वर ।
196. निरानंद = निरा + आनंद ।
197. नीचाशय = नीच + आशय ।
198. नीलांबर = नील + अंबर ।
199. नीलांजल = नील + अंजल ।
200. नयनाम्बु = नयन + अम्बु ।
201. नयनाभिराम = नयन + अभिराम ।
202. न्यायालय = न्याय + आलय ।
203. न्यायाधीश = न्याय + अधीश ।
204. नृत्यालय = नृत्य + आलय ।
205. निम्नांकित = निम्न + अंकित ।
206. निम्नानुसार = निम्न + अनुसार ।
207. पंचानन = पंच + आनन ।
208. मुखाग्नि = मुख + अग्नि ।
209. मेघाच्छन्न = मेघ + आच्छन्न ।
210. मध्यावकाश = मध्य + अवकाश
211. मार्तण्ड = मार्त + अखण्ड ।
212. मृगांक = मृग + अंक ।
213. यज्ञाग्नि = यज्ञ + अपि ।
214. यज्ञापि = यज्ञ + अपि ।
215. रक्ताभ = रक्त + आभार ।
216. रसास्वादन = रस + आस्वादन ।
217. रजनीश = रजनी + ईश ।
218. रवीन्द्र = रवि + इन्द्र ।
219 रवीश = रवि + ईश ।
220. रत्नाकर = रत्न + आकर ।
221. रसात्मक = रस + आत्मक ।
222. रसानुभूति = रस + अनुभूति ।
223. रसाभास = रस + आभास ।
224. रामायण = राम + अयन ।
225. रामावतार = राम + अवतार ।
226. रामाधार = राम + आधार ।
227. राजाज्ञा = राजा + आज्ञा ।
228. पंचामृत = पंच + अमृत ।
229. पंचाग्नि = पंच + अग्नि ।
230. पत्राकर = पत्र + आचार ।
231. परमार्थ = परम + अर्थ ।
232. परीक्षा = परि + ईक्षा ।
233. परीक्षार्थी = परीक्षा + अर्थी ।
234. पदाक्रांत = पद + आक्रंत ।
235. पदाधिकारी = पद + अधिकादी ।
236. पदावलि = पद + अवलि ।
237. पद्माकर = पद्म + आकर ।
238. परार्थ = पर + अर्थ ।
239. पराधीन = पर + अधीन ।
240. परमात्मा = परम + आत्मा ।
241. पाठान्तर = पाठ + अन्तर ।
242. पीताम्बर = पीत + अम्बर ।
243. पुंडरीकाक्ष = पुंडरीक + अक्ष ।
244. पुण्यात्मा = पुण्य + आत्मा ।
245. पुस्तकालय = पुस्तक + आलय ।
246. पूर्वानुराग = पूर्व + अनुराग ।
247. प्रांगण = प्र + आंगण ।
248. भयातुर = भय + आतुर ।
249. भावावेश = भाव + आवेश ।
250. भावान्तर = भाव + अन्तर ।
251. भाषान्तर = भाषा + अन्तर ।
252. भूर्ध्व = भू + ऊर्ध्व ।
253. मतानुसार = मत + अनुसार ।
254. मदिरालय = मदिरा + आलय ।
255. मंदाग्नि = मंद + अग्नि ।
256. मदांध = मद + अंध ।
257. मध्यांतर = मध्य + अन्तर ।
258. महाशय = महा + आशय ।
259. महात्मा = महा + आत्मा ।
260. मरणासन्न = मरण + आसन्न ।
261. मल्लिकार्जून = मल्लिक + अर्जुन ।
262. मलयानिल = मलय + अनिल ।
263. महीश्वर = मही + ईश्वर ।
264. मातृण = मातृ + ऋण ।
265. मुनीश = मुनि + ईश ।
266. मुनीन्द्र = मुनि + इन्द्र ।
267. मुखाकृति = मुख + आकृति ।
268. पृथ्वीश = पृथ्वी + ईश ।
269. प्राणाधार = प्राण + आधार ।
270. प्राचार्य = प्र + आचार्य ।
271. प्राध्यापक = प्र + अध्यापक ।
272. प्रधानाचार्य = प्रधान + आचार्य ।
273. फणीन्द्र = फणी + इन्द्र ।
274. फलाहार = फल + आहार ।
275. फलादेश = फल + आदेश ।
276. फलाकांक्षा = फल + आकांक्षा ।
277. फलाफल = फल + अफल ।
279. फलागम = फल + आगम ।
280. बद्धांजलि = बद्ध + अंजलि ।
281. बद्धानुराग = बद्ध + अनुराग ।
282 बहुलांश = बहुल + अंश ।
283. ब्रह्मचर्याश्रम = ब्रह्मचर्य + आश्रम ।
284. ब्रह्मास्त्र = ब्रह्म + अस्त्र ।
285. भानूदय = भानु + उदय ।
286. भोजनालय = भोजन + आलय ।
288. भद्रासन = भद्र + आसन ।
अन्य गुण संधि के उदाहरण (Gun Sandhi Ke Udaharan):-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. आत्मोत्सर्ग = आत्म + उत्सर्ग ।
2. अर्थोपार्जन = अर्थ + उपार्जन ।
3. आनन्दोत्सव = आनंद + उत्सव ।
4. ईश्वरेच्छा = ईश्वर + इच्छा ।
5. उपेक्षा = उप + ईक्षा ।
6. ऊर्मिलेश = ऊर्मिला + ईश ।
7. उमेश = उमा + ईश ।
8. एकेश्वर = एक + ईश्वर ।
9. कमलेश = कमल + ईश ।
10. कर्णोद्धार = कर्ण + उधार ।
11. सुरेन्द्र = सुर + इन्द्र ।
12. सुरेश = सुर + ईश ।
13. सुरोद्ध्यान = सुर + उद्यान ।
14. सूर्योदय = सूर्य + उदय ।
15. हर्षोल्लास = हर्ष + उल्लास ।
16. हितोपदेश = हित + उपदेश ।
17. ज्ञानेश = ज्ञान + ईश ।
18. ज्ञानेश्वर = ज्ञान + ईश्वर ।
19. ज्ञानेन्द्रिय = ज्ञान + इन्द्रिय ।
20. खगेश्वर = खग + ईश्वर ।
21. खगेश = कख + ईश ।
22. खगेन्द्र = खग + इन्द्र ।
23. गंगोदक = गंगा + उदक ।
24. गजेन्द्र = गज + इन्द्र ।
25. ग्रामोद्धार = ग्राम + उद्धार ।
26.गणेश = गण + ईश ।
27. ग्रामोद्योग = ग्राम + उद्योग ।
28. गंगोर्मि = गंगा + ऊर्मि ।
29. गंगेश = गंगा + ईश ।
30. वीरेंद्र = वीर + इन्द्र ।
32. शिवेंद्र = शिव + इन्द्र ।
33. शुभेच्छा = शुभ + इच्छा ।
32. षोड्शोपचार=षोड्श + उपचार।
33 सर्वोच्च = सर्व + उच्च ।
34. सप्तर्षि = सप्त + ऋषि ।
35. सर्वोदय = सर्व + उदय ।
36. समुद्रोर्मि = समुद्र + ऊर्मि ।
37. सर्वोत्तम = सर्व + उत्तम ।
38. सर्वेश्वर = सर्व + ईश्वर ।
39. चन्द्रोदय = चन्द्र + उदय ।
40. चिन्तोन्मुक्त = चिन्ता + उन्मुक्त ।
41. जलोर्मि = जल + ऊर्मि ।
42. जन्मोत्सव = जन्म + उत्सव ।
43. जितेन्द्रिय = जित + इन्द्रिय ।
44. झण्डोत्तोलन = झण्डा + उत्तोलन ।
45. डिम्बोद्घोष = डिम्ब + उद्घोष ।
46. तारकेश्वर = तारक + ईश्वर ।
47. तारकेश = तारक + ईश ।
48. तपेश्वर = तप + ईश्वर ।
49. लोकेश = लोक + ईश ।
50. लुप्तोपमा = लुप्त + उपमा ।
51. लोकोत्तर = लोक + उत्तर ।
52. वनोत्सव = वन + उत्सव ।
53. वसंतोत्सव = वसंत + उत्सव ।
54. वामेश्वर = वाम + ईश्वर ।
55. विद्योपार्जन = विद्या + उपार्जन ।
56. विकासोन्मुख = विकाश + उन्मुख ।
57. विजयेच्छा = विजय + इच्छा ।
58. विचारोचित = विचार + उचित ।
59. थानेश्वर = थाना + ईश्वर ।
60. देवर्षि = देव + ऋषि ।
61. देवेश = देव + ईश ।
62. देवेन्द्र = देव + इन्द्र ।
63. दर्शनेच्छा = दर्शन + इच्छा ।
64. दीपोत्सव = दीप + उत्सव ।
65. देवोत्थान = देव + उत्थान ।
66. धर्मोपदेश = धर्म + उपदेश ।
67. धनेश = धन + ईश ।
68. रमेन्द्र = रमा + इन्द्र ।
69. राकेश = राका + ईश ।
70. राजर्षि = राजा + ऋषि ।
72. राजेन्द्र = राजा + इन्द्र ।
73. राघवेन्द्र = राघव + इन्द्र ।
74. रामेश्वर = राम + ईश्वर ।
75. रावणेश्वर = रावण + ईश्वर ।
76. लंबोदर = लंबा + उदर ।
77. लंकेश्वर = लंका + ईश्वर ।
78. लोकोक्ति = लोक + उक्ति ।
79. धारोष्ण = धारा + ऊष्ण ।
80. धीरोदात्त = धीर + उदात्त ।
81. धीरोद्धत = धीर + उद्धत ।
82. ध्वजोत्तोलन = ध्वज + उत्तोलन ।
83. नागेंद्र = नाग + इन्द्र ।
84. नागेश = नाग + ईश ।
85. नरेश = नर + ईश ।
86. नरेन्द्र = नर + इन्द्र ।
87. नदीश = नदी + ईश ।
88. नवोदय = नव + उदय ।
89. नीलोत्पल = नील + उत्पल ।
90. मरणोपरांत = मरण + उपरान्त ।
91. महेश = महा + ईश ।
92. महोदय = महा + उदय ।
93. महोपदेश = महा + उपदेश ।
94. मृगेन्द्र = मृग + इन्द्र
95. यथेष्ट = यथा + इष्ट ।
96. यथोचित = यथा + उचित ।
97. यज्ञोपवीत = यज्ञा + उपवीत ।
98. योगेन्द्र = योग + इन्द्र ।
99. रमेश = रमा + ईश ।
100. नक्षत्रेश = नक्षत्र + ईश ।
101. पदोन्नति = पद + उन्नति ।
102. परोपकार = पर + उपकार ।
103. परमेश्वर = परम + ईश्वर ।
104. पश्चिमोत्तर = पश्चिम + उत्तर ।
105. पुरूषोत्तम = पुरूष + उत्तम ।
106. पूर्वोदय = पूर्व + उदय ।
107. प्रोत्साहन = प्र + उत्साहन ।
108. पुष्पोद्ध्यान = पुष्प + उद्ध्यान ।
109. प्राणेश्वर = प्राण + ईश्वर ।
110. भुजगेन्द्र = भुजग + इन्द्र ।
111. भुवनेश्वर = भुवन + ईश्वर ।
112. भूपेश = भूप + ईश ।
113. भूतेश = भूत + ईश ।
114. भूतेश्वर = भूत + ईश्वर ।
115. मदोन्मत्त = मद + उन्मत्त ।
116. मदनोत्सव = मदन + उत्सव ।
117. महोत्सव = महा + उत्सव ।
118. महर्षि = महा + ऋषि ।
119. महेन्द्र = महा + इन्द्र ।
120. फलेच्छा = फल + इच्छा ।
121. फलोदय = फल + उदय ।
122. फेनोज्ज्वल = फेन + उज्जवल ।
123. बालेन्द्र = बाल + इन्द्र ।
124. ब्रजेश = ब्रज + ईश ।
125. ब्रह्मर्षि = ब्रह्म + ऋषि ।
126. भाग्योदय = भाग्य + उदय ।
127. भवेश = भव + ईश ।
128. भावेश = भाव + ईश ।
वृद्धि संधि का उदाहरण (Vridhi Sandhi Ka Udaharan):-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. संधिपद – संधि-विच्छेद
2. महैश्वर्य = महा + ऐश्वर्य ।
3. महौज = महा + ओज ।
4. महौषध = महा + औषध ।
5. वध्वैश्वर्य = वधू + ऐश्वर्य ।
6. वसुधैव = वसुधा + एव ।
7. वनौषधि = वन + औषधि ।
8. सदैव = सदा + एव ।
9. हितैषी = हित + ऐषी ।
10. अद्यैव = अद्य + एव ।
11. एकैक = एक + एक ।
12. गंगौघ = गंगा + ओघ ।
13. गंगेश्वर्य = गंगा + ऐश्वर्य ।
14. गृहौत्सुक्य = गृह + औत्सुक्य ।
15. परमौषधि = परम + ओषधि ।
16. परमौदार्य = परम + औदार्य ।
17. परमौजस्वी = परम + ओजस्वी ।
18. बिम्बौष्ठ = बिम्ब + ओष्ठ ।
19. मतैक्य = मत + ऐक्य ।
20. जलौघ = जल + ओघ ।
21. टिकैत = टिक + ऐत ।
22. तथैव = तथा + एव ।
23. परमौषध = परम + औषध ।
यण् संधि का उदाहरण ( Yan Sandhi Ke Udaharan ):-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. अन्वेषण = अनु + एषण ।
2. अन्वय = अनु + अय ।
3. अत्याचार = अति + आचार ।
4. आद्यन्त = आदि + अंत ।
5. अत्यन्त = अति + अन्त ।
6. अत्यधिक = अति + अधिक ।
7. अत्यावश्यक = अति + आवश्यक ।
8. अत्युत्तम = अति + उत्तम ।
9. अन्वीक्षण = अनु + ईक्षण ।
10. अभ्यागत = अभि + आगत ।
11. व्याकुल = वि + आकुल ।
12. व्यायाम = वि + आयाम ।
13. व्याधि = वि + आधि ।
14. व्याघात = वि + आघात ।
15. व्युत्पति = वि + उत्पत्ति ।
16. व्यूह = वि + ऊह ।
17. वध्वागमन = वधू + आगमन ।
18. वध्वैश्वर्य = वधू + ऐश्वर्य ।
19. स्वागत = सु + आगत ।
20. स्वल्प = सु + अल्प ।
21. अभ्युदय = अभि + उदय ।
22. इत्यादि = इति + आदि ।
23. उपर्युक्त = उपरि + उक्त ।
24. गत्यवरोध = गति + अवरोध ।
25. गत्यात्मक = गति + आत्मक ।
26. गत्यात्मकता =गति + आत्मकता ।
27. गीत्युपदेश = गीति + उपदेश ।
28. गौर्यादेश = गौरी + आदेश ।
29. देव्यागम = देवी + आगम ।
30. दध्योदन = दधि + ओदन ।
31. माध्वाचार्य = मधु + आचार्य ।
32. मन्वंतर = मनु + अन्तर ।
33. मध्वासव = मधु + आसव ।
34. मात्रानंद = मातृ + आनंद ।
35. यद्यपि = यदि + अपि ।
36. लघ्वाहार = लघु + आहार ।
37. लोटा = लृ + ओटा ।
38. व्यर्थ = वि + अर्थ ।
39. व्यापक = वि + आपक ।
40. व्याप्त = वि + आप्त ।
41. ध्वन्यात्मक = ध्वनि + अर्थ ।
42. ध्वन्यात्मक = ध्वनि + आत्मक ।
43. न्यून = नि + ऊन ।
44. प्रत्यय = प्रति + अय ।
45. प्रत्युत्तर = प्रति + उत्तर ।
46. प्रत्येक = प्रति + एक ।
47. प्रत्युपकार = प्रति + उपकार ।
48. प्रत्यक्ष = प्रति + अक्ष ।
49. पश्वादि = पशु + आदि ।
50. पश्वधम = पशु + अधम ।
अयादि संधि का उदाहरण (Ayadi Sandhi Ke Udaharan):-
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. गायक = गै + अक ।
2. गायिका = गै + इका ।
3. गायन = गै + अन ।
4. चयन = चे + अन ।
5. धावक = धौ + अक ।
6. भाविक = भौ + उक ।
7. रावण = रौ + अन ।
8. शयन = शे + अन ।
9. शायक = शै + अक ।
10. शावक = शौ + अक ।
11. श्रवण = श्रो + अन ।
12. श्रावण = श्री + अन ।
13. नयन = ने + अन ।
14. नायक = नै + अक ।
15. नायिका = नै + इका ।
16. नाविक = नौ + इक ।
17. पवन = पो + अन ।
18. पावन = पौ + अन ।
19. पावक = पौ + अक ।
20. पवित्र = पो + इत्र ।
21. भवन = भो + अन ।
व्यंजन संधि के उदाहरण (Vyanjan Sandhi ke Udaharan)
संधिपद —→ संधि-विच्छेद
1. अब्ज = अप् + ज ।
2. अम्मय = अप् + मय ।
3.आकृष्ट = आकृष् + त ।
4. अहंकार = अहम् + कार ।
5. षष्ठ = ष्ष + थ ।
6. अबादान = अप् + आदान ।
7. अज्झरण = अच् + हरण ।
8. अजन्त = अच् + अन्त ।
9. आच्छादन = आ + छादन ।
10. अबिन्धन = अप् + इन्धन ।
11. अभिषेक = अभि + सेक ।
12. अज्लुप्त = अच् + लुप्त ।
13. अब्मार्धुय = अप् + माधुर्य ।
14. अब्भरण = अप् + हरण ।
15. अनुच्छेद = अनु + छेद ।
16. उद्गम = उत् + गम ।
17. उद्घाटन = उत् + घाटन ।
18. उच्चारण = उत् + चारण ।
19. उड्डयन = उत् + डयन ।
20. उद्याम = उत् + याम ।
21. सद्वाणी = सत् + वाणी ।
22. विच्छेद = वि + छेद ।
23. संगत = सम् + गत ।
24. संथाल = सम् + थाल ।
25. उत्कृष्ट = उत् + कृष्ट ।
26. वाग्दत्ता = वाक् + दत्ता ।
27. संलाप = सम् + लाप ।
28. संजय = सम् + जय ।
29. संदेश = सम् + देश ।
30. तदर्थ = तत् + अर्थ ।
31. शंकर = शम् + कर ।
32. उन्माद = उत् + माद ।
33. वाङ्मय = वाक् + मय ।
34. उद्धृत = उत् + हृत ।
35. उन्नयन = उत् + नयन ।
36. उद्भव = उत् + भव ।
37. उन्मूलन = उत् + मूलन ।
38. उल्लंघन = उत् + लंघन ।
39. अब्नदी = अप् + नदी ।
40. उदन्त = उत् + अन्त ।
41. उद्धार = उत् + आहार ।
42. उच्छृंखल = उत् + श्रृंखल ।
43. उद्विग्न = उत् + विग्न ।
44. शरदुत्सव = शरद् + उत्सव ।
45. भगवद्भक्ति = भगवत् + भक्ति ।
46. सन्धान = सम् + धान ।
47. संताप = सम् + ताप ।
48. गंतव्य = गम् + तव्य ।
49. वाग्युद्ध = वाक् + युद्ध ।
50. उद्योग = उत् + योग ।
51. उदंक = उत् + अंक ।
52. उद्वर्तन = उत् + वर्तन ।
53. कृष्ण = कृष् + ण ।
54. किंचित् = किम् + चित् ।
55. किन्नर = किम् + नर ।
56. उल्लेख = उत्
विसर्ग संधि के उदाहरण ( Visarg Sandhi ke Udaharan ):-
संधिपद — संधि-विच्छेद
1. अतएव = अतः + एव ।
2. अन्तर्निहित = अन्तः + निहित ।
3. अधोगति = अधः + गति ।
4. आविष्कार = आविः + कार ।
5. तेजोपुंज = तेजः + पुंज ।
6. मनोरथ = मनः + रथ ।
7. मनस्कामना = मनः + कामना ।
8. सरोवर = सरः + वर ।
9 . मनोविकार = मनः + विकार ।
10. मनोविकार = मनः + विकार ।
11. पुनरपि = पुनः + अपि ।
12. दुरवस्था = दुः + अवस्था ।
13. दुस्साहस = दुः + साहस ।
14. उरोज = उरः + ज ।
15. तेजोमय = तेजः + मय ।
16. तपोभूमि = तपः + भूमि ।
17. दुर्जन = दुः + जन ।
18. दुस्तर = दुः + तर ।
19. दुर्नीति = दुः + नीति ।
20. दुर्व्यवहार = दुः + व्यवहार ।
21. दुरात्मा = दुः + आत्मा ।
22. निरूद्देश्य = निः + उद्देश्य ।
23. दुर्बुद्धि = दुः + बुद्धि ।
24. दुःस्वप्न = दुः + स्वप्न ।
25. दःख = दुः + ख ।
26. यशोधरा = यशः + धरा ।
27. नीरस = निः + रस ।
28. पुरस्कार = पुरः + कार ।
29. मनोज = मनः + ज ।
30. दुश्शासन = दुः + शासन ।
31. दुराशा = दुः + आशा ।
32. निरूपाय = निः + उपाय ।
33. नीरव = निः + रव ।
34. निरक्षर = निः + अक्षर ।
35. नमस्कार = नमः + कार ।
36. निश्चल = निः + चल ।
37. निस्सन्देह = निः + संदेह ।
38. निस्सार = निः + सार ।
39. निरीक्षण = निः + ईक्षण ।
40. मनोगत = मनः + गत ।
41. श्रेयस्कर = श्रेयः + कर ।
42. यशोगाथा = यशः + गाथा ।
43. मनोरंजन = मनः + रंजन ।
44. निर्जीव = नि: + जीव ।
45. निष्पाप = निः + पाप ।
46. निस्सहाय = निः + सहाय ।
47. निर्गंध = निः + गंध ।
48. अहर्निश = अहः + निश ।
49. आशीर्वाद = आशीः + वाद ।
50. अन्तःपुर = अन्तः + पुर ।
51. अन्तःसलिला = अन्तः + सलिला ।
51. अन्तःसलिला = अन्तः + सलिला ।
52. तपोवन = तपः + वन ।
53. तेजोराशि = तेजः + राशि ।
54. दुष्कर = दुः + कर ।
55. दुर्ग = दुः + ग ।
56. निर्विकार = निः + विकार ।
57. पयोद = पयः + द ।
58. भास्कर = भाः + कर ।
59. मनोभाव = मनः + भाव ।
60. दुर्गति = दुः + गति ।
61. दुर्दिन = दुः + दिन ।
62. दर्वह = दुः + वह ।
63. दुराचार = दुः + आचार ।
64. निष्फल = निः + फल ।
65. परिष्कार = परिः + कार ।
66. पुनर्जन्म = पुनः + जन्म ।
67. मनोयोग = मनः + योग ।
68. मनोभाव = मनः + भाव ।
69. शिरोमणि = शिरः + मणि ।
70. स्वर्ग = स्वः + ग ।
71. मनोविनोद = मनः + विनोद ।
72. भास्पति = भाः + पति ।
73. धनुष्टंकार = धनुः + टंकार ।
74. दुष्प्रकृति = दुः + प्रकृति ।
75. निर्जला = निः + जला ।
76. नीरोग = निः + रोग ।
77. निराशा = निः + आशा ।
78. निर्मल = निः + मल ।
79. निश्छल = निः + छल ।
80. सरोज = सरः + ज ।
81. यशोगान = यशः + गान ।
82. निश्चय = निः + चय ।
83. निर्भर = निः + भर ।
84. रजःकण = रजः + कण ।
85. बहिर्मुख = बहिः + मुख ।
86. पयोधि = पयः + धि ।
87. मनोनुकूल = मनः + अनुकूल ।
88. मनोरम = मनः + रम ।
89. मनस्ताप = मनः + ताप ।
90. सरोज = सरः + ज ।
91. निश्छल = निः + छल ।
92. निस्सृत = नि: + सृत ।
93. निराधार = निः + आधार ।
94. निरीह = निः + ईह ।
95. निष्काम = निः + काम ।
96. निरर्थक = निः + अर्थक ।
97. निर्विवाद = निः + विवाद ।
98. निर्झर = निः + झर ।
99. प्रातःकाल = प्रातः + काल ।
100. यशोदा = यशः + दा ।
101. बहिर्मुख = बहिः + मुख ।
आशा करता हूँ, कि इस post में संधि के उदाहरण (Sandhi ke udaharan) , स्वर संधि के उदाहरण (Swar Sandhi ke Udaharan) , दीर्घ संधि के उदाहरण (Dirgh Sandhi ke Udaharan) , गुण संधि के उदाहरण (Gun Sandhi ke Udaharan) , वृद्धि संधि के उदाहरण (virddhi Sandhi ke Udaharan) , यण् संधि के उदाहरण (yan Sandhi ke Udaharan) ,एवं अयादि संधि के उदाहरण (Ayadi Sandhi ke Udaharan) , व्यंजन संधि के उदाहरण (Vyanjan Sandhi ke Udaharan) एवं विसर्ग संधि के उदाहरण (Visarg Sandhi ke Udaharan) , को क्रमबद्ध ढंग से जान पाएँ होंगे । संभवतः यह Post सभी Board Exam एवं compatative Exam के लिए उपयोगी (Helpful) हुए होंगे ।
इसी तरह के अन्य लेख पढ़ने के लिए kamlaclasses.com के साथ बनें रहें, हमारे YouTube Channel को सब्सक्राइब करें और kamla class के Facebook एवं Instagram के पेज को भी Follow करें समय पर सभी नए लेख के Notification पाने के लिए ।
धन्यवाद !
1 thought on “Sandhi ke udaharan | संधि के उदाहरण स्वर संधि, दीर्घ, अयादि, व्यंजन, विसर्ग संधि के उदाहरण आदि |”